Dieta przy endometriozie

Dieta kobiet z endometriozą ma na celu zmniejszenie wewnętrznego stanu zapalnego w organizmie, zmniejszenie bólu (nawet o 30%) i poprawę eliminacji estrogenów z organizmu. Rolą racjonalnego odżywiania jest dostarczenie odpowiednich kwasów tłuszczowych, wzmocnienie odporności organizmu, dostarczenie antyoksydantów wyciszających stany zapalne oraz błonnika.

Dieta, podobnie jak metody leczenia, powinna być zawsze dobierana indywidualnie, pod okiem dietetyka. Poniżej podstawowe zasady żywienia przy endometriozie opracowane przez Dorotę Olanin – dietetyka w Medicus Clinic.

Ogólne zasady zdrowego odżywiania  

1. W odniesieniu do żywości pierwszą i niepodlegająca dyskusji zmianą jest „wyrzucenie” z jadłospisu wszelkiej żywności przetworzonej, fastfood-ów oraz napoi (soków, coli, wód smakowych) gdzie występuje bardzo duża ilość cukrów, polepszaczy smaku i innych substancji (syrop glukozowo -fruktozowy), które zdecydowanie nam szkodzą.
2. Nauka nieprzypadkowego kupowania, czytania etykiet stanowi element świadomego jedzenia. Podczas zakupów nie kierujmy się głodem ani zmysłem wzroku. Wybierając produkty trzymajmy się zasady – kupuję te, które nie są fabrycznie zapakowane, czyli np. warzywa na lokalnym bazarze czy mięso od lokalnego dostawcy. Jeżeli natomiast nie mamy takich możliwości najlepsze będą produkty o najkrótszym składzie na etykiecie.
3. Pamiętajmy o sezonowości produktów. Organizm człowieka jest tak zaprogramowany, żeby w poszczególnych porach roku dostarczać odpowiedniej ilości energii witamin i składników mineralnych. Wiosna to pobudka po długiej i ciemnej zimie, podczas której często tyjemy. Dlatego też wiosną i latem chętniej zjadamy dużo zielonego i lekkiego. Jesień natomiast przegotowuje nas do chłodu – wówczas wybieramy posiłki bardziej treściwe i rozgrzewające. Zimą najlepsze są przetwory i kiszonki – zwiększają naszą odporność na infekcje i wzmacniają nasz organizm.
4. Jeśli posiadamy czas i umiejętności sami przygotowujemy posiłki. Wiemy, „co wkładamy do garnka” – przez co posiłki są zdrowsze i bardziej pełnowartościowe, od tych gotowych, kupionych w sklepie.

Zasady odżywiania przy endometriozie

Terapia żywieniowa przy endometriozie powinna opierać się na fakcie, że estrogen sprzyja ciągłemu wzrostowi niewłaściwie umieszczonych komórek endometrium. Z mniejszą ilością̨ estrogenu skupiska komórek maleją̨.

Kwasy tłuszczowe

Podstawą diety przy endometriozie są kwasy tłuszczowe Omega 3. Stymulują one działanie prostaglandyn, czyli związków łagodzących ból i dolegliwości towarzyszących chorobie. W codziennych posiłkach powinny znaleźć się, zatem źródła zdrowych tłuszczów, takie jak tłuste ryby morskie (np. makrela, śledź, łosoś, sardynki, tuńczyk), olej lniany, olej z orzechów włoskich.  Ważną funkcję pełni także rodzina tłuszczów Omega 6. Najważniejszy wśród nich jest kwas linolowy, który w organizmie przekształcany jest w kwas gamma-linolenowy (GLA). GLA przekształcany jest w DGLA a ten dalej w prostaglandyny typu 1 (mają podobne działanie do prostaglandyn typu 3). Najlepszym źródłem GLA jest olej z wiesiołka i ogórecznika.

Olej z konopi – najlepsze źródło kwasów NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), ponieważ posiada w składzie najlepsze proporcje Omega3 / Omega 6 – 19%/59%.

Niewątpliwie z żywienia należy wykluczyć pokarmy dostarczające tłuszczów trans, które występują m.in. w margarynach twardych, utwardzonych olejach roślinnych czy słodyczach. Ważne jest także ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych, bowiem pobudzają produkcję prostaglandyn COX2, nasilających objawy endometriozy i podtrzymujących stan zapalny, ból, gorączkę i obrzęki. Zaleca się czerwone mięso zastąpić drobiem i rybami. Ograniczyć do minimum ciasta, makarony, olej palmowy, olej kokosowy, mleko i jogurty pełnotłuste oraz wyroby wędliniarskie.

Warzywa i owoce

Dieta w endometriozie powinna być bogata w warzywa i owoce, które dostarczają przeciwutleniaczy – antyoksydantów działających przeciwzapalnie i chroniących komórki przed uszkodzeniami. W jadłospisie powinny się̨ znaleźć́ warzywa i owoce bogate w witaminy E, C, beta karoten.

Do istotnych związków, które mają właściwości przeciwutleniające należą:

– antocyjany i pro antocyjany: owoce jagodowe, winogrona

– bioflawonoidy: owoce cytrusowe, owoce dzikiej róży, gryka, papaja, melon, śliwka, brokuł

– kurkumin: obecny w gorczycy, kurkumie, kukurydzy i żółtej papryce

– likopen: pomidory

– luteina: żółty barwnik liści i owoców– antyutleniacz odporny na wysokie temperatury.

Aminokwasy

Właściwości przeciwutleniające maja także aminokwasy: cysteina i glutation, które biorą udział w tworzeniu jednego z najważniejszych enzymów przeciwutleniających – peroksydazy glutationowej. Najwięcej cysteiny i glutationu występuje w białym mięsie, tuńczyku, soczewicy, fasoli, orzechach, cebuli i czosnku.

Dodatkowo sterole roślinne zawarte np. w czosnku, groszku czy selerze obniżają aktywność estrogenów w organizmie. Zdolność ich wiązania ma również związek o nazwie indolo-3-karabinol I3C, występujący w brokułach, kapuście, brukselce czy gorczycy.

Błonnik

Błonnik ma ogromne znaczenie w endometriozie ze względu na jego funkcje w zmniejszaniu puli dostępnych estrogenów, a wiec w zmniejszaniu objawów endometriozy oraz uregulowaniu poziomu hormonów tarczycowych. Podobnie jak pełnoziarniste przetwory zbożowe wpływa na poprawę trawienia i przyspiesza detoks organizmu i oczyszcza jelita.

Zalecane jest min 25-30g błonnika dziennie pochodzącego z pełnoziarnistych produktów zbożowych (preferowane zboża bezglutenowe!) Oraz z warzyw i owoców, tolerowane rośliny strączkowe.

Gluten

Obecnie po mleku stanowi drugi najczęstszy alergen pokarmowy oraz przyczynę nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten. Bardzo często u pacjentek z endometriozą występują zaburzenia funkcjonowania jelit i ich mikrobiomu.  Gluten, jako składnik diety może aktywować stan zapalny błony jelita i zaburzenia wchłaniania jelitowego. Dlatego zaleca się zastosowanie diety eliminacyjnej i obserwację. Wykluczenie z diety może uspokoić objawy jelitowe i pozajelitowe. Wskazane źródła pełnowartościowych naturalnych zamienników glutenu to: kasza gryczana, kasza jaglana, amarantus, mąka kukurydziana, kaszka kukurydziana komosa ryżowa, bataty, topinambur, tapioka.

Zioła

W naturalnym leczeniu endometriozy duże znaczenia mają także zioła. Powodują zmniejszenie dolegliwości bólowych, poprawę krążenia w miednicy mniejszej, eliminację z organizmu produktów stanu zapalnego i utrzymanie równowagi hormonalnej. Wśród zalecanych znajdują się: wiesiołek dwuletni, niepokalanek pospolity (nie należy stosować niepokalanka razem z doustnymi lekami antykoncepcyjnymi, ponieważ zmniejsza ich skuteczność),i, pochorzyn włochaty (łagodzi dolegliwości jelitowe związane z endometriozą), kalina śliwolistna i kalina koralowa (zmniejszają ból; ekstrakty z kory działają przeciwskurczowo, przeciwbólowo, przeciwkrwotocznie i uspokajająco),tarczyca bajkalska, kadzidłowiec, dzięgiel chiński.

Wspieranie leczenia endometriozy dietą zakłada ponadto suplementację (najlepiej w postaci naturalnej z żywności lub suplementów z naturalnymi ekstraktami) witaminy C, E, A, wapnia, magnezu, cynku, żelaza, selenu i potasu.

Wykaz produktów dozwolonych i zabronionych:
 

---